“ชีวิตฉันก็จะคงเหมือนผีเสื้อที่ต้องเติบโตวัฏจักรของชีวิต”
“การเติบโตบนเส้นทางของฉันและผีเสื้อ” ของ พณดา วงศ์ใหญ่ เป็นสารคดีชีวิตบุคล ที่ผู้เขียนบอกเล่าเรื่องราวความหมายของความเติบโตได้อย่างลึกซึ้ง น่าสนใจ เป็นเนื้อเรื่องที่เรียบง่าย แต่แฝงมากมุมมองเรื่องราวบางอย่างให้เราได้คิด นักเขียนสามารถถ่ายทอดสะท้อนความรู้สึกในรสชาติของการเติบโตได้อย่างชัดเจน เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับการเติบโตของหญิงสาวที่ต้องเดินทางห่างไกลมาเป็นข้าราชการไกลบ้าน ที่หวนรู้สึกคิดถึงชีวิตที่ต้องอยู่ห่างจากคนที่เรารัก ห่างจากครอบครัว และห่างจากสภาพแวดล้อมที่เราคุ้นเคย จนได้พบกับสุนทรียะที่ทำให้เขาเริ่มชอบที่นี่ ก่อนจะถูกทำลายด้วยเพื่อนข้างบ้าน และเหตุการ์ณที่เกิดขึ้นทำให้เขาเข้าใจความหมายของคำว่าเติบโต
เมื่อผู้วิจารณ์อ่าน การเติบโตเส้นทางของฉันและผีเสื้อจบ อดครุ่นคิดต่อไม่ได้ว่า ทุกคนล้วนแล้วแต่ต้องเคยผ่านช่วงเวลาในชีวิตที่ต้องอยู่ห่างจากครอบครัว คนที่เรารัก ต่างโหยหาสิ่งของ ผู้คน หรือสถานที่ที่เป็นที่พักพิงใจ ช่วงวัยที่เราต่างโตขึ้นทำให้เราได้เติบโตเรียนรู้เองตามธรรมชาติ เข้าใจในรสชาติการเป็นผู้ใหญ่ความงดงามของการเติบโตในช่วงชีวิตของคนเรา ผู้วิจารณ์จึงเล็งเห็นว่า ความงอกงามในชีวิตของมนุษย์ เป็นประเด็นที่น่าสนใจ ดังประเด็นวิจารณ์
ในสารคดีเรื่องนี้ได้สะท้อนให้เห็นถึงภาพชีวิตของคนเรา “ที่ต้องอยู่ห่างจากคนที่เรารัก ห่างจากครอบครัว และห่างจากสภาพแวดล้อมที่คุ้นเคย เพื่อเติบโตบนเส้นทางสายชีวิต” และยังสะท้อนให้เห็นถึงความหมายของคำว่า “เติบโต” อยู่ในเนื้อเรื่อง ที่หญิงสาวคนหนึ่งได้เลือกเป็นข้าราชการไกลบ้านที่จังหวัดมุกดาหารต่างร้องไห้ คิดถึงและเคว้งคว้าง “คิดไปต่าง ๆ นานากลัวสิ่งที่ยังมาไม่ถึง” จะสังเกตเห็นได้ว่าความกังวลของคนเรานั้นจริง ๆ แล้ว สามารถเกิดขึ้นได้ในทุกช่วงขณะชีวิต ไม่ว่าจะต้องเรียนไกลบ้าน หรือทำงานในต่างจังหวัด ความรู้สึกนี้มักเกิดกับเราเสมอ “กลัวการใช้ชีวิตในวัฒนธรรมใหม่ กลัวการทำงานที่ไม่ตรงสาย”
แต่เมื่อฤดูกาลผ่านไปเขาได้พบกับสุนทรียะที่เป็นที่พักพิงใจ ความอบอุ่นในทุก ๆ เช้า ก่อนที่จะถูกทำลายด้วยเพื่อนบ้านที่อาศัยอยู่บ้านแฝดข้าง ๆ “กำลังปืนตัดกิ่งต้นพฤกษ์ก็นึกโกรธ ที่มาทำลายสุนทรียะไม่กี่อย่างของฉัน”
จากตัวบทผู้วิจารณ์เห็นว่าการที่เพื่อนบ้านทำลายสุนทรียะของเขานั้นเปรียบเหมือนกับเขาได้ทำลายสิ่งที่เป็นที่พักพิงใจอันหนึ่งเดียวของเราไป
เกิดความโกรธที่เราจะต้องพรากสิ่งที่เรารักอีกครั้ง “อ๋อ พี่เก็บดักแด้ไปคั่ว” จากตัวบทสนทนาได้แสดงอีกแง่มุมมองหนึ่งที่ทำให้เราได้เข้าใจ ว่าในต้นราชพฤกษ์นั้นมีดักแด้หนอนผีเสื้อที่กำลังจำศีลอยู่ ก็เปรียบชีวิตคนเราเหมือนกับผีเสื้อ ต่างต้องมีช่วงเวลาที่ขมขื่นและเบ่งบานไม่ต่างกัน กว่าจะว่ามีชีวิตรอดเป็นผีเสื้อให้เราได้เชยชมต่างต้องต่อสู้ “พยายามเอาชีวิตรอดจากนกทั้งหลาย” เอาชีวิตรอดจากการไม่ถูกเป็นอาหาร ก็เหมือนกับคนเราที่ต่างต้องการที่พักพิงใจที่ทำให้เรามีความสุข อยากที่จะดำเนินชีวิตต่อไป
สารคดีเรื่อง “การเติบโตบนเส้นทางของฉันและผีเสื้อ” มีความโดดเด่นและน่าสนใจที่ใช้เหตุการณ์ ที่ทำให้ผู้วิจารณ์ได้เข้าใจความหมายของภาพชีวิต ความหมายของคำว่าเติบโตอย่างนุ่มลึก นำเสนอภาพความงอกงามของชีวิต ที่เปรียบชีวิตของตัวฉันเป็นดั่งวัฏจักรของผีเสื้อ
ผีเสื้อต่างก็ต้องการความอยู่รอดเติบโต ได้เห็นดอกไม้อันสวยงาม ชีวิตของคนเราก็ต่างต้องการได้เห็นธรรมชาติที่ทำให้มีความสุข ได้พบเจอสิ่งเป็นที่พักพิงใจเพื่อการใช้ชีวิต สารดคีเรื่องนี้ต้องการจะบอกผู้อ่านในรสชาติของการเติบโตที่ “เมื่อถึงวันที่มันพร้อม ผีเสื้อก็จะสยายปีกบินออกจากดักแด้”
ห้วงขณะของการเติบโตและความเบ่งบานในชีวิต
บทวิจารณ์โดย นันท์ชญาน์ ยิ้มสีใส
โครงการ อ่าน เขียน เรียนรู้ สู่ งานวิจารณ์ ปีที่ 10
