การ์ตูนเป็นสื่อการเรียนรู้ที่ดีสำหรับเด็ก เพราะเข้าถึงเด็กได้ง่าย ด้วยรูปร่างหน้าตาน่ารักและเป็นมิตร มีอารมณ์ขัน ช่วยเปิดโลกจินตนาการของเด็กให้กว้างขึ้น นักจิตวิทยาได้บอกว่าเด็กวัยอนุบาลและประถมชอบดูการ์ตูนเพราะการ์ตูนช่วยตอบโจทย์ทางจินตนาการของเขาว่าสัตว์และสิ่งของสามารถพูดจาได้ มีความสามารถพิเศษเช่นบินหรือแปลงร่างได้ ดังนั้นการ์ตูนสำหรับเด็กหลายเรื่องจึงมักมีลักษณะเป็นสัตว์สิ่งของเป็นตัวนำเรื่อง อย่างเช่นมิกกี้เม้าส์หรือโดนัลดั๊กในซี่รี่ย์ของดิสนี่ย์ หรือการ์ตูนโดราเอมอนที่เป็นหุ่นยนต์แมว เด็กเล็กจะชอบคาแร็คเตอร์เหล่านี้เป็นพิเศษ
ผู้ปกครองส่วนใหญ่ถือโอกาสนี้หาการ์ตูนสอดแทรกความรู้ให้ลูกได้เรียนรู้ไปพร้อมกับความบันเทิง แต่บางครอบครัวก็ประสบปัญหาลูกน้อยติดการ์ตูนมากจนเกินไป เด็กบางคนมีนิสัยก้าวร้าวรุนแรงจากการเลียนแบบตัวละครในการ์ตูน เพราะวัยเด็กเล็กนั้นมักจะเรียนรู้ผ่านการเลียนแบบ เด็กบางคนชอบจำและพูดจาหยาบคายโดยที่ไม่รู้ความหมาย ที่ชอบพูดเพียงเพราะชอบดูปฏิกิริยาจากคนรอบข้างเท่านั้นเอง ความรุนแรงเล็กน้อยในการ์ตูนก็เช่นกัน เด็กสามารถเลียนแบบมาได้โดยที่ไม่รู้ความหมายของมันด้วยซ้ำ
ความลำบากใจของพ่อแม่อีกประการหนึ่งคือลูกติดการ์ตูนมากเกินไปจนไม่มีวินัย ยามกินข้าวก็ต้องดูการ์ตูน หรือมัวดูการ์ตูนจนไม่สามารถอาบน้ำแต่งตัวได้เป็นเรื่องเป็นราวจนกลายเป็นปัญหาประจำครอบครัวไปเลยก็มี เราจะทำอย่างไรเพื่อไม่ให้เด็กติดการ์ตูนจนกลายเป็นปัญหา หรือแก้ปัญหาไม่ให้เด็กติดการ์ตูนมากจนเกินไป คำตอบนั้นอยู่ที่ตัวผู้ปกครองเอง การให้เด็กเลิกดูการ์ตูนเป็นตัวเลือกที่แย่ที่สุด เพราะเด็กต้องการเรียนรู้ ต้องการความบันเทิง การ์ตูนเป็นตัวเลือกที่ดีและเด็กต้องการมัน ขณะเดียวกัน การปล่อยให้เด็กดูการ์ตูนต่อก็ยิ่งแย่ลงไปอีก เพราะเด็กไม่ได้เรียนรู้อะไรเลยนอกจากความสนุกสนานที่ไม่มีวินัย
สิ่งที่ผู้ปกครองควรทำคือการให้ลูกดูการ์ตูนอย่างมีวินัย การสอนให้ลูกมีวินัยต้องเริ่มจากตัวเราก่อน พ่อแม่ต้องกำหนดเวลาการดูการ์ตูนของลูก ควรทำความตกลงร่วมกัน อธิบายให้ลูกเข้าใจและยอมรับกติกา ในจุดนี้พ่อแม่ต้องมีวินัยไม่ปล่อยให้ลูกดูเกินเวลา หรือใจอ่อนปล่อยให้ดูต่อ ก่อนหมดเวลาห้านาทีหรือสิบนาทีควรเตือนลูกทุกครั้ง ชี้ให้เขารู้จักการอ่านนาฬิกา หรืออย่างน้อยก็บอกว่าเข็มยาวชี้เลขอะไรต้องหยุดดู อาจเป็นเรื่องน่าเบื่อที่ต้องทำบ่อยๆ แต่พ่อแม่ควรอดทน บางครั้งเด็กจะงอแงเอาแต่ใจ เมื่อเกิดเหตุการณ์นี้ขึ้น พ่อแม่ต้องไม่หวั่นไหว ขณะเดียวกันก็ไม่ใช้ความรุนแรงหรือดุด่า ควรใช้ความอดทนและเฉียบขาด เมื่อเด็กเรียนรู้ถึงระดับหนึ่ง เขาจะปิดทีวีด้วยตัวเองเมื่อถึงเวลาที่กำหนดไว้
นอกจากกำหนดกรอบเวลาแล้ว ข้อสำคัญอีกข้อที่พ่อแม่ควรทำคือนั่งดูการ์ตูนกับลูก เราไม่รู้ว่าลูกได้รับอะไรจากการ์ตูนไปบ้าง การที่เรานั่งอยู่ข้างๆ จะทำให้ลูกถามเราเมื่อเขาไม่เข้าใจ เราสามารถใช้โอกาสนี้สอนสิ่งที่ถูกที่ควรให้กับลูกได้ บางครั้งลูกอาจถามคำถามที่ชวนให้ตกใจ ในกรณีนี้ให้เก็บอาการไว้ ใช้ความสงบสอนลูก เพราะบางครั้งที่เด็กถาม เขาไม่ได้คิดมากไปเกินกว่าความสงสัย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องความรุนแรงหรือเรื่องเพศก็ตาม อย่าทำให้ลูกรู้สึกว่าไม่ควรถาม ไม่เช่นนั้นต่อไปเขาเก็บความสงสัยไว้ในใจและไม่กล้าถามเราอีกเลย
ข้อดีของการนั่งดูการ์ตูนกับลูกช่วยสร้างสายใยรักระหว่างครอบครัว เด็กสามารถเชื่อมโยงความสุขจากการดูการ์ตูนเข้ากับช่วงเวลาที่อยู่กับพ่อแม่โดยอัตโนมัติ นอกจากนี้เราสามารถใช้ประเด็นจากการ์ตูนสร้างโจทย์ให้เด็กขบคิดเป็นการพัฒนาสมองอีกทางหนึ่งอีกด้วย การ์ตูนมีข้อดีอย่างที่มันเป็น แต่จะให้ดี เราควรต้องอยู่เคียงข้างลูกทุกเวลา แล้วการ์ตูนก็จะทำหน้าที่ได้ตามที่เราหวังทุกประการ
บทความ :โชติระวี โสภณสิริ
