ชมัยภร แสงกระจ่าง ร่ายคำประกาศเกียรติ “ชมนาดเกียรติยศ” แด่ อัญชลี วิวัธนชัย หรือ “อัญชัน”

 
     “รางวัลชมนาด” โดยสำนักพิมพ์ประพันธ์สาส์น ภายใต้การสนับสนุนของธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน) มุ่งสนับสนุนให้ “สตรี” ผลิตวรรณกรรมที่มีคุณค่า มีใจรักด้านงานเขียน พร้อมถ่ายทอดเรื่องราวผ่านตัวอักษร สะท้อนสังคม และยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงและเปลี่ยนไป เพื่อให้ผู้อ่านได้เรียนรู้และมองเห็นอีกหลายแง่มุมที่ไม่ธรรมดา

     ในวาระปีที่ ๑๑  ของรางวัล  สำนักพิมพ์ประพันธ์สาส์น ตระหนักถึงความแข็งแกร่ง และความยั่งยืนของรางวัลวรรณกรรมที่มุ่งหมายให้ความสำคัญแก่สตรี และในขณะเดียวกันก็เป็นโอกาสที่จะได้สำรวจไปในเส้นทางวรรณกรรมที่สตรีเป็นผู้สร้างสรรค์  ในท่ามกลางความเรืองรองนี้เอง สำนักพิมพ์ได้เห็นประกายระยิบระยับของสตรีผู้หนึ่งซึ่งสร้างสรรค์วรรณกรรมเพื่อผู้หญิงมาโดยตลอดเส้นทางของเธอ นับแต่ผลงานชุดแรก ที่สะท้อนให้เห็นปัญหาของมวลมนุษย์อันน่าตื่นตะลึง ในเล่มที่ชื่อ อัญมณีแห่งชีวิต(พ.ศ.๒๕๓๓) รวมเรื่องสั้นที่ได้รับรางวัลวรรณกรรมสร้างสรรค์ยอดเยี่ยม (ซีไรต์) ประจำปี ๒๕๓๓  ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงมิติอันหลากหลายแห่งความไม่พอดีของชีวิตมนุษย์ รวมทั้งผู้หญิงคนหนึ่งซึ่งเราเรียกเธอจนทุกวันนี้ว่า ยายหม้อที่ขูดไม่ออก หลังจากนั้นเธอก็แสดงพลังของสตรีนักประพันธ์ออกมาอีกอย่างไม่หยุดยั้ง ในรวมเรื่องสั้นชุด ผู้แลเห็นลม (พ.ศ.๒๕๓๙) อันแสดงถึงฝีมือวรรณศิลป์อันไม่มีวันสิ้นสุด ผ่านจินตนาการต่อความเป็นมนุษย์อันสุดลึกของเธอ  ซึ่งแม้เธอเองก็ยังบอกไว้ว่า “หวังว่าผู้อ่านจะแลเห็นตัวตนอันสุดลึกของมัน” และแน่นอน  แค่ดวงตาที่มองไม่เห็นของผู้มองไม่เห็นแต่กลับเห็นลมเรื่องเดียว ก็ทำหัวใจสะท้านจากเบื้องลึกแล้ว ตามมาด้วย ไม้เป็นดินหินเป็นทราย ซึ่งเรียกน้ำตาพรูพรายท่วมฟ้า

         แต่เธอก็ไม่หยุดมือไว้เพียงนั้น  จากนั้นเธอถ่ายทอดเป็นชุดบทกวีชื่อ ลายสือ(พ.ศ.๒๕๓๘) ที่มีสามภาค คือในโลก ในหล้า และในเรา บทกวีที่หลากหลายแต่รวมความออกมาในบทสรุปว่า

                                    เราสร้างรสเพื่อรอใครเข้าใจรส

                                    เราแลกหมดเพียงให้มีใครเห็น

                                    ให้เขาถึงทุกสัมผัสสิ่งลับเร้น

                                    ที่ริกเต้นลึกถึงใต้หัวใจเรา
 

         เหมือนว่าจะหมดคำทุกหยดไปจากหัวใจแล้ว เพราะเธอหยุดเงียบไปเกือบสิบปี  พอถึง พ.ศ. ๒๕๔๕ และ พ.ศ. ๒๕๔๖ เธอก็ลงสู่รายละเอียดแห่งนวนิยายเรื่องใหม่อีก ๒ เรื่อง  เรื่องแรกชื่อ นางเอก ซึ่งว่าด้วยเรื่องของหญิงรักหญิง  นางเอกนาม กัญญาได้ทำให้นางเอกมิใช่นางเอกตามขนบเดิมอีกต่อไป  ตามมาด้วยนวนิยายเรื่องที่สองในชื่อ มุมปากโลก เรื่องที่นักเขียนในเมืองไทยไม่กล้าเขียน แต่เธอเขียน เพราะนี่คือเรื่องของ “เซ็กส์” และความกลัว ซึ่งเป็นอารมณ์ที่สุดลึกและยากเย็นแสนเข็ญในการประกอบสร้าง  ทั้งสองเรื่องหลังนี้อาจกล่าวได้ว่า ผู้เขียนประสงค์จะถ่ายทอดปัญหาของผู้หญิงแทนใจผู้หญิง(ทั้งโลก)

         แต่กระนั้น ระหว่างรอให้เรื่องสุดลึกของเธอถูกขุดคุ้ยออกมา เธอมักฝึกปรือ ด้วยการเขียนสารคดีสั้น ๆ เช่น “นิวยอร์ค นิวยอร์ค” (พ.ศ.๒๕๓๔) รวมทั้ง“อเมริกัน อเมริกรรม” เล่าเรื่องวิถีชีวิตที่เป็นเอกลักษณ์และชวนพิศวงของคนอเมริกัน  คนที่อยู่รอบตัวเธอเกือบห้าสิบปี และบัดนี้เธอก็สร้างสรรค์งานเป็นภาษาอังกฤษออกมาอีกเล่มหนึ่ง

         ด้วยความคิด ด้วยฝีมือ ด้วยหัวใจ และด้วยการผสมผสานระหว่างความเป็นสังคมไทยกับสังคมอเมริกัน  นักเขียนผู้นี้จึงสร้างสรรค์งานออกมาได้ชนิดที่คนไทย และคนอเมริกันต้องแปลกใจ  เธอช่างเป็นส่วนผสมของนักคิดและนักรู้สึกที่แปลกแตกต่าง  และเป็นส่วนผสมของขนบวัฒนธรรมที่ยากที่จะกวนให้เป็นเนื้อเดียวกันได้  แต่เธอก็ช่างงดงาม และมีความเป็นเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร  และไม่เคยหยุดทำงาน    

         เธอผู้นี้มีชื่อว่า “อัญชัน” หรือ อัญชลี  วิวัธนชัย นักเขียนหญิงที่โครงการประกวดวรรณกรรมรางวัล “ชมนาด” พร้อมที่จะยกย่องให้เธอเป็น นักเขียนหญิงรางวัลชมนาดเกียรติยศ  ประจำปี ๒๕๖๕  และเป็นคนแรกของโครงการ

         ขอแสดงความยินดี


                                                               ชมัยภร แสงกระจ่าง
                                    ศิลปินแห่งชาติ  สาขาวรรณศิลป์  ประจำปี ๒๕๕๗