ใต้ทะเลสองหมื่นโยชน์

จูลส์ เวิร์น นั้นถูกยกย่องให้เป็น “บิดาแห่งนิยายวิทยาศาสตร์” โดยสร้างสรรค์ผลงานไว้กว่า 60 เรื่องด้วยกัน อย่างเรื่อง บุกบาบาล เขียนขึ้นในปี ค.ศ. 1864 เกี่ยวกับการเดินทางสู่ใจกลางพิภพที่น่ามหัศจรรย์ เรื่อง 80 วันรอบโลก ซึ่งประพันธ์ขึ้นในปี ค.ศ. 1873 อันเป็นปีซึ่งรถยนต์ยังไม่ได้มีใครประดิษฐ์ขึ้นมาใช้กัน ใต้ทะเล 20,000 โยชน์ เป็นอีกเรื่องหนึ่งที่เป็นความคิดฝันของผู้ประพันธ์ซึ่งเกรียวกราดมาก เพราะการเดินทางสมัยก่อนนั้น ยากที่จะเป็นไปได้ตามระยะเวลาที่กำหนดไว้ แต่ตัวเอกของเรื่องก็สามารถพิชิตอุปสรรคนานาประการได้

ใต้ทะเล 20,000 โยชน์ (Twenty Thousand Leagues Under the Sea) เป็นนิยายวิทยาศาสตร์ที่เขียนโดยจูลส์ เวิร์น ตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ ค.ศ. 1870 นวนิยายกล่าวถึง กัปตันนีโม กับเรือดำน้ำของเขา ชื่อ นอติลุส ผ่านมุมมองของศาสตราจารย์ปิแอร์ แอรอนแนกซ์ นักชีววิทยาผู้โดยสารไปกับเรือ เรือดำน้ำลำนี้ถูกสร้างขึ้นมาอย่างลับๆ โดยหน่วยงานของรัฐบาล และเดินทางไปทั่วโลก

การผจญภัยลี้ลับใต้สมุทรเป็นที่รู้จักของนักอ่านทั่วไป ในเรื่องจะมีตัวละครที่โดดเด่น คือ
1. ศาสตราจารย์อารอนแนกซ์ นักชีววิทยาผู้เชี่ยวชาญทางด้านทะเล
2. กัปตันเนโม ผู้เป็นกัปตันของเรือดำน้ำนอติลุส เขาเป็นชายผู้เกลียดชังสงคราม เป็นคนรักสันโดษ และเยือกเย็น
3. เน็ด แลนด์ เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการใช้ฉมวกที่เก่งฉกาจมาก
4. กองไซล์ คนรับใช้ผู้ซื่อสัตย์ของ ศ.อารอนแนกซ์ มีนิสัยสุขุมและมี สติอยู่เสมอ จึงเป็นผู้ช่วยที่ดีของ ศ.อารอนแนกซ์

โดยเนื้อเรื่องจะเกี่ยวกับเรือดำน้ำที่ต้องผจญภัยไปยังโลกใต้ทะเล เรือดำน้ำนอติลุสจะถูกโจมตีโดย "หมึกยักษ์" ที่ก้นทะเลลึกจนพวกเขาเกือบจะเอาชีวิตไม่รอดและเสียชีวิตไปหลายคน

นอติลุส (Nautilus) แปลว่า หอยงวงช้าง จูลส์ เวิร์น นำชื่อของเรือดำน้ำนอติลุส มาจากชื่อเรือดำน้ำลำแรกของโลกที่ใช้งานได้จริงที่สร้างขึ้นในปี ค.ศ. 1800 โดยโรเบิร์ต ฟุลตัน ในภายหลังชื่อนี้ถูกนำมาตั้งเป็นชื่อเรือดำน้ำของกองทัพเรือสหรัฐอเมริกา หลายลำว่า "ยูเอสเอส นอติลุส" รวมทั้งเรือดำน้ำพลังนิวเคลียร์ลำแรกของโลก "ยูเอสเอส นอติลุส (SSN-571)"' สร้างในปี ค.ศ. 1954

แม้ว่าเรือดำน้ำจะมีมาก่อนนิยายเล่มนี้เขียน แต่เรือดำน้ำเหล่านั้นล้วนใช้พลังงานกล (Mechanical Power) เป็นการขับเคลื่อน ทว่านอติลุสในหนังสือของจูลส์นั้นขับเคลื่อนด้วยพลังงานไฟฟ้า และนั้นทำให้อีกเกือบร้อยปี ราวๆ ยุค 1960 เรือดำน้ำที่ใช้พลังงานไฟฟ้าก็ถือกำเนิดขึ้นจริงค่ะ รวมถึงหลอดไฟส่องสว่างที่เย็นและไร้ไส้ ก่อนที่ "โทมัส อัลวา เอดิสัน" จะประดิษฐ์หลอดไส้มาใช้งานอย่างแพร่หลายเป็นเวลาถึง 6 ปี ซึ่งแสดงให้เห็นว่าเขามีพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์เป้นอย่างดีด้วย

นวนิยายเรื่องนี้ถูกนำมาสร้างเป็นภาพยนตร์หลายครั้ง ครั้งแรกในฝรั่งเศส เป็นภาพยนตร์เงียบในปี ค.ศ. 1907 ชื่อเรื่อง 20.000 Lieues Sous les Mers

ในสหรัฐอเมริกา เป็นภาพยนตร์เงียบในปี ค.ศ. 1916 ชื่อเรื่อง 20,000 Leagues Under the Sea

ภาพยนตร์ฉบับที่มีชื่อเสียงที่สุด สร้างโดยดิสนีย์ ในปี ค.ศ. 1954 นำแสดงโดย เคิร์ก ดักลาส

สำนักพิมพ์ประพันธ์สาส์น เคยตีพิมพ์หนังสือเรื่องนี้ ในปี พ.ศ.2520 แปลโดยสายธาร