ศาสตราจารย์ ดร.ระวี ภาวิไล : ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ พ.ศ. 2549

ศาสตราจารย์ ดร.ระวี ภาวิไล

ประวัติย่อ
ศาสตราจารย์ ดร.ระวี ภาวิไล (17 ตุลาคม 2468 - ) ดร.ระวี ภาวิไล สมรสกับ นางอุไรวรรณ ภาวิไล มีบุตร 3 คน คือ ภาสุรี ภาวิไล (เอื้อง) , ภาสกร ภาวิไล (ชื่อเดิม นิรันดร์ ภาวิไล ปัจจุบันได้บวชเป็นพระ เป็นผู้อำนวยการธรรมสถานมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ วัดฝ่ายหิน นาม ภาสกร ภูริวฑฺฒโน) และ อรุณ ภาวิไล (ซูโม่ตุ๋ย) อาจารย์และนักวิชาการด้านดาราศาสตร์ที่มีชื่อเสียงคนหนึ่งของไทย นับเป็นบุคคลที่บุกเบิกการศึกษาด้านดาราศาสตร์รุ่นแรกๆ ของไทย และมีส่วนให้สังคมไทย โดยเฉพาะเยาวชนให้ความสนใจการเรียนรู้ด้านดาราศาสตร์มากขึ้น

สำหรับบุคคลทั่วไป อาจเริ่มรู้จักท่านดีในช่วงการมาเยือนของดาวหางฮัลเลย์ เมื่อต้นปี พ.ศ. 2529 ท่านมีผลงานงานประพันธ์และงานแปล ที่น่าสนใจมากมาย ทั้งทางด้าน วิทยาศาสตร์ พุทธศาสนา วรรณกรรม และปรัชญา

การศึกษา
ประถมศึกษาที่โรงเรียนหุตะวณิช มัธยมศึกษาที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย และเตรียมอุดมศึกษาจากโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์บัณฑิต สาขาฟิสิกส์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ปริญญาโททางฟิสิกส์ จากมหาวิทยาลัยแอเดอเลด ประเทศออสเตรเลีย ปริญญาเอกทางดาราศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยแห่งชาติ ประเทศออสเตรเลีย

ปัจจุบัน ศ.ดร.ระวี ในวัย 80 ได้พาตัวเองเข้าสู่ทางธรรมะอย่างเต็มตัว ขณะที่โลกของวิทยาศาสตร์เป็นสิ่งที่ท่านติดตามอยู่ห่างๆ แต่ท่านก็ยังได้รับเชิญให้ไขข้อสงสัยในปรากฏการณ์วิทยาศาสตร์ให้กับสังคมอยู่เสมอๆ ล่าสุดกรณีการส่งจรวดขึ้นไปยิงดาวหางเทมเปิล-1 ขององค์การบริหารการบินและอวกาศแห่งชาติสหรัฐ หรือนาซาเมื่อปีที่ผ่านมา ท่านก็ให้ความเห็นว่าเป็นเพียงการสร้างภาพของ “พี่เบิ้ม” เท่านั้น ไม่ใช่เหตุการณ์ที่เราต้องใส่ใจนัก

การทำงาน
เข้ารับราชการเป็นอาจารย์ตั้งแต่อายุ 19 ปี สอนหนังสืออยู่ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ตั้งแต่ปีพ.ศ. 2488 จนกระทั่งเกษียณอายุในปี พ.ศ. 2529 ผลงานทางดาราศาสตร์เป็นที่ยอมรับในต่างประเทศ เคยร่วมประชุมและรับเชิญทำงานวิจัยในต่างประเทศเกือบ 20 ครั้ง มีผลงานค้นคว้าวิจัยสำคัญ ดังเช่น เรื่องโครงสร้างละเอียดของโครโมสเฟียร์ ดวงอาทิตย์ เรื่องโครงสร้างอาณาจักรบริเวณกัมมันต์บนดวงอาทิตย์ เรื่องโครงสร้างและการเคลื่อนไหว ของบรรยากาศระดับโครโมสเฟรียร์ของดวงอาทิตย์ เรื่องบรรยากาศของดวงอาทิตย์ เป็นต้น

มีความสนใจทางด้านศาสนาและปรัชญา เขียนหนังสือไว้หลายเล่ม รวมทั้งงานแปลวรรณกรรมคลาสสิก และปรัชญาศาสนา ในด้านพุทธศาสนา ได้คิดค้นแบบจำลองจิต-เจตสิก ใช้ในการช่วยศึกษาและเข้าใจพระอภิธรรม เป็นแบบจำลอง ที่สามารถแสดงการประกอบของเจตสิก ในจิตแต่ละดวง ได้สมบูรณ์มาก ใช้ในการศึกษาเพื่อหาองค์ธรรม ในพระสูตรได้ด้วย ช่วยให้สามารถศึกษาพระอภิธรรม ได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว เคยเป็นกรรมการบริหารโครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และนายกสมาคมดาราศาสตร์ไทย

เกียรติยศที่ได้รับ
ศาสตราจารย์ ดร.ระวี ภาวิไล ศาสตราจารย์ ดร.ระวี ภาวิไล ได้รับการคัดเลือกเป็น ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ (ของประเทศไทย) พ.ศ. 2549

ผลงานรวมเล่ม
1. คุณค่าชีวิต
2. ชีวิตดีงาม
3. ดาวหาง
4. ดาราศาสตร์และอวกาศ
5. ทรายกับฟองคลื่น โดย คาลิล ยิบราน
6. ปรัชญาชีวิต โดย คาลิล ยิบราน
7. สาธนา : ปรัชญานิพนธ์ โดย รพินทรนาถ ฐากูร
8. ปีกหัก โดย คาลิล ยิบราน
9. พระพุทธศาสนาในประเทศไทย
10. สู้ชีวิต
11. รู้สึกนึกคิด
12. ศาสนากับปรัชญา (ความสงัด)
13. สุริยุปราคา 24 ตุลาคม 2538
14. หัวใจของศาสนาพุทธ
15. หิ่งห้อย:ปรัชญานิพนธ์ โดย รพินทรนาถ ฐากูร แปลร่วมกับ ประคิณ ชุมสาย ณ อยุธยา
16. อภิธรรมสำหรับคนรุ่นใหม่
17. เพ่งพินิจเรื่องชีวิต
18. บุปผชาติแห่งชีวิต
19. โลกทัศน์ชีวทัศน์เปรียบเทียบวิทยาศาสตร์กับพุทธศาสนา
20. ดอกไม้ในสวน
21. อลิซผจญภัยในแดนมหัศจรรย์ โดย ลูอิส คาร์รอลล์ แปลเป็นไทยและเรียบเรียงโดย ระวี ภาวิไล